ΠΑΣΟΚ: ΑΣ ΓΙΝΟΥΜΕ ΝΑΡΚΑΛΙΕΥΤΕΣ (Μέρος 2ο)

Το 1995 η εκλογή Σημίτη ως Πρωθυπουργού και λίγο μετά ως προέδρου του ΠΑΣΟΚ έγινε ενώ το ΠΑΣΟΚ βρισκόταν στην εξουσία. Ο Κώστας Σημίτης έφερε στην πρώτη σειρά το όραμα του εκσυγχρονισμού. Αν και οι απαιτούμενοι εκσυγχρονισμοί στη λειτουργία του κράτους και των θεσμών δεν μπορεί παρά να είναι το διαρκές ζητούμενο κάθε σοβαρού κράτους, στην περίπτωση αυτή πήρε ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Έγινε με άλλα λόγια το λάβαρο γι΄αυτό που σιγά-σιγά ονομάστηκε «εκσυγχρονιστική αριστερά».

Αντίλογος σοβαρός στο ΠΑΣΟΚ δεν υπήρξε. Κι αυτό για πολλούς λόγους. Πριν απ΄όλα γιατί οι συσχετισμοί που συγκρούστηκαν στο συνέδριο τύποις μόνο είχαν πολιτικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Στην ουσία το διακύβευμα ήταν απλό. Ποια πρόσωπα, ποια αντίληψη θα μπορούσε να εγγυηθεί τη νίκη στις επόμενες εκλογές. Η "συνετή" και "σύγχρονη" διαχείριση, το "νοικοκύρεμα", τα "χρηστά ήθη", το όραμα της ΟΝΕ, οι Ολυμπιακοί αγώνες έγιναν, με την αμέριστη συμπαράσταση των ΜΜΕ, το εθνικό φετίχ.
Στις οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ η αποπολιτικοποίηση που είχε ήδη αρχίσει έγινε ακόμα πιο έντονη. Οι διαρκείς προσπάθειες για οργανωτικό έλεγχο της οργάνωσης από την ηγεσία της προηγούμενης περιόδου, πήρε τώρα ακόμα πιο άγρια χαρακτηριστικά. Απέκτησε κυρίως τη μορφή της πολιτικής και ιδεολογικής περιχαράκωσης στα όρια ισοπέδωσης.
Πας μη εκσυγχρονιστής αποκτούσε τη ρετσινιά του παλαιοκομματικού, του εκτός τόπου και χρόνου, του οπισθοδρομικού, του εμποδίου στο πέταγμα της "νέας αριστεράς" στον ουρανό...

Όποιος μιλούσε για τις αξίες και την αναγκαιότητα πολιτικών που θα στήριζαν κατά προτεραιότητα τις ανάγκες των περισσότερο αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων, έπαιρνε την απάντηση ότι «είναι αδιάβαστος, ότι η κοινωνία έχει αλλάξει, ο κόσμος έχει αλλάξει και πρέπει να ανταποκριθούμε στις νέες προτεραιότητες.»
Πολύ περισσότερο, όποιος μιλούσε για τις διαχωριστικές γραμμές που διαχρονικά υπάρχουν, η ρημάδα η ιστορία το λέει δεν το λέω εγώ, ανάμεσα στη συντήρηση και την πρόοδο αντιμετωπίζονταν ως δεινοσαυράκι. Οι νέες διαχωριστικές γραμμές ορίστηκαν ανάμεσα στους "ικανούς" και "ανίκανους" διαχειριστές, ανάμεσα στους "νοικοκυραίους" και στους "έξαλλους", ανάμεσα στους "σοβαρούς" και στους "τυχοδιώκτες".
Με λίγα λόγια, όσους στο ΠΑΣΟΚ αναζητούσαν την ψυχή τους η "εκσυγχρονιστική" και "εκσυγχρονισμένη ηγεσία", σε όλα τα επίπεδα, τους κοιτούσε περίεργα και τους έστελνε στον ψυχίατρο.

Όσο παράξενα κι αν ηχούν αυτά σήμερα θα ήθελα να θυμίσω, σε όσους μπορούν να θυμηθούν, το κλίμα και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της εποχής. Στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ ελάχιστα στελέχη έθεταν τεκμηριωμένα το πρόβλημα της εκτροπής της πορείας του κινήματος σε συντηρητική κατεύθυνση. Οι δείκτες της οικονομίας σε ανοδική τροχιά, τα ΜΜΕ και οι εργολάβοι-επιχειρηματίες ιδιοκτήτες τους ευτυχισμένοι που οι δουλειές άνοιγαν, το κονκλάβιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανακουφισμένο που η Ελλάδα είχε, επιτέλους, "σοβαρό" και "μετρημένο" πρωθυπουργό και όχι κάποιον σαν τον "ταραχοποιό" και "απρόβλεπτο" Ανδρέα.

Πολλοί, οι περισσότεροι, αναφέρονται στην περίοδο του Χρηματιστηρίου ως το έγκλημα της τελευταίας κυβερνητικής περιόδου του ΠΑΣΟΚ. Ελπίζω ότι κάποιοι που ξέρουν το κάνουν γιατί διαβάζουν με λάθος τρόπο τα γεγονότα και όχι από σκοπιμότητα.
Το λέω αυτό γιατί το πολιτικό έγκλημα δεν είναι το χρηματιστήριο, όσα έγιναν στο χρηματιστήριο είναι το αποτέλεσμα του εγκλήματος.

Το έγκλημα είναι η ισοπέδωση της πολιτικής και των διαχωριστικών γραμμών, η απονεύρωση και ο ευνουχισμός των αξιών και των αιτημάτων της αριστεράς.
Με τη διαδικασία της αργής αλλά σταθερής διολίσθησης η ελληνική κοινωνία έφτασε στο σημείο να αναγορεύσει το "μοντέρνο", το γιάπικο, το life style, το εύκολο χρήμα ως πρότυπο.

Την ευθύνη γι΄αυτό την έχει ασφαλώς η ηγεσία τότε του ΠΑΣΟΚ και της χώρας αλλά είναι χρήσιμο πολλαπλά να μην ξεχνάμε την απουσία, δηλαδή την έγκριση και συμφωνία δια της ηχηρής σιωπής της, της «πνευματικής» ηγεσίας, ακαδημαϊκών και καθηγητάδων. Με φωτεινές εξαιρέσεις ασφαλώς όπως πχ ο Κώστας Βεργόπουλος.

Όπως είναι χρήσιμο να θυμηθούμε τη στάση των άλλων κομμάτων στη Βουλή, πλην ΚΚΕ που είχε συνεπή στάση, την περίοδο του Χρηματιστηρίου. Όσο οι δείκτες στο ταμπλό ήταν ανοδικοί, άκρα του τάφου σιωπή και συναίνεση…

Αν κάποιος θέλει να είναι αντικειμενικός δεν μπορεί παρά να πιστώσει στην περίοδο Σημίτη μια σειρά θετικών θεσμικών παρεμβάσεων και μεγάλων έργων που βελτίωσαν σημαντικά τις συνθήκες ζωής μας. Όπως επίσης δεν πρέπει να θεωρείται αυτό ως κάτι αυτονόητο που θα το έκανε «οποιαδήποτε κυβέρνηση».
Την εγκυρότερη απόδειξη για τον ισχυρισμό μου αποτελούν τα έργα και οι ημέρες της σημερινής κυβέρνησης.

Άρα θα πείτε ποιο είναι το πρόβλημα;

Το πρόβλημα περιγράφει με ακρίβεια ο Asteroid σε σχόλιό του στο αμέσως προηγούμενο ποστ. Αντιγράφω:

«…δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Αριστερά είχε πολλές ευκαιρίες τα τελευταία 20-25 χρόνια, για να αφήσει το στίγμα της στις κυβερνητικές πρακτικές στην Ευρώπη, τόσο σε Κρατικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Δεν εκμεταλλεύθηκε αρκετά τις ευκαιρίες, που της δόθηκαν, ώστε να πείσει, να έχει αποτέλεσμα, να μπολιάσει με αριστερές ευαισθησίες την Ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Αντίθετα, εντάχθηκε στο σύστημα, συνθηκολόγησε άγαρμπα, λησμόνησε τις ευαισθησίες της και υιοθέτησε το κυνήγι των δεικτών. Αποκορύφωμα του πανευρωπαϊκού αυτού φαινομένου, η διακυβέρνηση του δικού μας κ. Σημίτη, ο οποίος - το έχω ξαναπεί - με αξιοπρέπεια, αλλά και επώδυνη αποτελεσματικότητα, μετακίνησε το ΠΑΣΟΚ δεξιά και, μαζί, μετακίνησε προς τα δεξιά ολόκληρη την Ελληνική πολιτική σκηνή. Αποτέλεσμα ήταν το ΠΑΣΟΚ να παραμένει ακόμη αγκυλωμένο από τις επιλογές αυτές και να ψάχνεται, να πελαγοδρομεί. Αποτέλεσμα ήταν ολόκληρη η κοινωνία μας να στερηθεί ουσιαστικές πολιτικές επιλογές και εναλλακτικές λύσεις.»

Αυτό λοιπόν είναι το πρόβλημα.
Άλλωστε θα πρέπει να θυμηθούμε την βίαιη απομάκρυνση του Κώστα Λαλιώτη από τη θέση του Γραμματέα του ΠΑΣΟΚ. Έχοντας εντοπίσει την ουσιαστική στροφή του Κινήματος ο Λαλιώτης επιχείρησε, στα δύο χρόνια περίπου που ήταν Γραμματέας, να ανατάξει πολιτικά το ΠΑΣΟΚ. Μετά από αρκετά χρόνια φάνηκε κάτι να ξανακινείται αφού μπήκαν πάλι όροι
και προϋποθέσεις στις οργανώσεις για πολιτικό διάλογο, για εξωστρεφή δράση και παρεμβάσεις στην κοινωνία συνολικά αλλά και σε τοπικό ή και θεματικό επίπεδο.

Το εγχείρημα ήταν δύσκολο αλλά δημιουργούσε ευνοϊκό έδαφος για την εκ νέου ενεργοποίηση των μελών και φίλων του ΠΑΣΟΚ με πολιτικά κριτήρια. Είναι προφανές ότι μια τέτοια εξέλιξη δημιουργούσε κινδύνους για το "εκσυγχρονιστικό" εγχείρημα.
Η δυναμική και επίσημη, με επικεφαλής τον Γραμματέα του, παρουσία του ΠΑΣΟΚ σε αντιαμερικανικές και αντιπολεμικές διαδηλώσεις, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τον κ. Σημίτη και το περιβάλλον του μέσα και έξω από το Κίνημα.

Στο δίλημμα διάσωση και συντήρηση της ευημερίας των αριθμών, της κοινωνικής και πολιτικής αφασίας ή της ενεργοποίησης των πολιτών και του κόμματος στην διεκδίκηση και την επανακατάκτηση των αξιών και των κοινωνικών αιτημάτων του προοδευτικού κινήματος, η εκσυγχρονιστική ομάδα επέλεξε με σαφήνεια και κυνισμό το πρώτο.

Η εκλογή του Γιώργου Παπανδρέου ως Προέδρου του ΠΑΣΟΚ το 2004 και η εκλογική ήττα που ακολούθησε δημιούργησαν μία ακόμα πολιτική ευκαιρία που πήγε χαμένη.
Ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ στο όνομα της ενότητας δίστασε να κάνει το αυτονόητο.
Να ανοίξει την πολιτική συζήτηση για τα αίτια της ήττας, για την ανασυγκρότηση του Κινήματος. Η ενότητα της σιωπής, η ψευδεπίγραφη ενότητα της συγκάλυψης των διαφορών και των λαθών αποδείχτηκε όπως ήταν φυσικό ατελέσφορη.
Γιατί ασφαλώς ήταν ενότητα παραγόντων και εκπροσώπων συμφερόντων, ενότητα λυκοφιλίας και όχι ενότητα πολιτική, ιδεολογική, προγραμματική. Γιατί ασφαλώς μόνο οι πολιτικές συγκρούσεις μπορούν να δημιουργούν προσδοκίες πολιτικής σύνθεσης και προοπτική για ένα προοδευτικό κόμμα.

Η στάση του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ τις πρώτες μέρες μετά τις τελευταίες εκλογές, η άρνηση του να υποκύψει στον εκβιασμό των γνωστών κύκλων και συμφερόντων, ενεργοποίησε τη βάση του Κινήματος. Η σύγκρουση ήταν βαθιά πολιτική. Τα αντανακλαστικά των πολιτών λειτούργησαν και έσωσαν την παρτίδα.

Είναι στο χέρι του Γιώργου Παπανδρέου να συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση.
Γιατί η πολιτική στο τιμόνι, οι καθαρές και συγκεκριμένες θέσεις για τη φυσιογνωμία αλλά κυρίως για το ποιους εκπροσωπεί το ΠΑΣΟΚ και τι προτείνει για αυτούς που εκπροσωπεί, είναι ο μόνος δρόμος.

Ακούω πολλούς, και μέσα στο ΠΑΣΟΚ, που ανησυχούν για τις δημοσκοπήσεις.
Φοβούνται πως απομακρύνεται το ενδεχόμενο νίκης στις βουλευτικές εκλογές.
Επιτρέψτε μου να καταθέσω την πλήρη διαφωνία μου.
Όχι γιατί οι εκτιμήσεις τους είναι λανθασμένες αλλά γιατί κύριο μέλημά μου είναι η αποκατάσταση στο Κίνημά μας, σε στέρεες και αληθινές βάσεις, των αξιών και των πρακτικών της προοδευτικής αριστεράς. Γιατί σε τελική ανάλυση αριστερό είναι ότι είναι αληθινό. Αν το καταφέρουμε αυτό θα έχουμε κάνει το πρώτο και σημαντικότερο βήμα. Από κει και μετά είναι στο χέρι των πολιτών να εκφραστούν και να επιλέξουν…

Με τις υποκειμενικές και αντικειμενικές αδυναμίες που προσδιορίζονται από την συγκρότησή μου, την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και τους περιορισμούς που βάζει η ιδιαιτερότητα ενός μπλογκ, προσπάθησα να χαρτογραφήσω τα σημεία που έχουμε τοποθετήσει τις νάρκες στο ΠΑΣΟΚ.

Δεν αρκεί να δείχνουμε στους άλλους, ειδικότερα στους νέους, τα επικίνδυνα σημεία.
Είναι χρέος των παλαιότερων να πάμε πρώτοι, να αναλάβουμε τον κίνδυνο και να εξουδετερώσουμε αυτές τις νάρκες. Με όποιο κόστος.

Θα το κάνουμε;