Αισθάνομαι ότι
είμαστε πολλαπλά εγκλωβισμένοι. Όποια
παράμετρο κι αν προσεγγίσουμε αναζητώντας
στοιχεία προσωρινής έστω ανακούφισης
και διεξόδου διακρίνουμε τοίχους
αδιαπέραστους. Όπως τα χρηματοκιβώτια
των τραπεζών αντιλαμβανόμαστε και
αντιδρούμε σε όσα συμβαίνουν με
χρονοκαθυστέρηση.
Λογικά την εποχή
της απόλυτης σχεδόν πολυφωνίας και
ταχύτητας στην πληροφόρηση θα έπρεπε
οι πολίτες να αφομοιώνουν και να
επεξεργάζονται τα δεδομένα σε χρόνο
άμεσο. Να παίρνουν αποφάσεις και να
τοποθετούνται απέναντι στις εξελίξεις
ταχύτερα από ότι σε οποιαδήποτε άλλη
ιστορική περίοδο. Αυτό
όμως δεν συμβαίνει, θα μπορούσε κανείς
να ισχυριστεί ότι συμβαίνει το αντίθετο.
Όσο περισσότερες οι πληροφορίες και οι
πηγές τους, όσο πιο γρήγορα έρχονται
στους αποδέκτες, τόσο λιγότερο επηρεάζουν,
αν δεν εμποδίζουν, τη δυνατότητα μας
να αφομοιώσουμε, να επεξεργαστούμε και
στην συνέχεια να τοποθετηθούμε απέναντι
σε όλα αυτά που καθορίζουν τη ζωή μας.
Μέσα σε έξι χρόνια
έχουν έρθει τα πάνω κάτω στην ελληνική
κοινωνία. Έχουν ειπωθεί και έχουν γίνει
σχεδόν τα πάντα. Έχει ισοπεδωθεί στην
κυριολεξία ακόμα
και το λεξιλόγιο. Οι λέξεις έχουν χάσει
το νόημά τους. Αδυνατούμε να συνεννοηθούμε
στα απλά και αυτονόητα. Πολύ μεγαλύτερη
ασφαλώς η αδυναμία στα δύσκολα και
περίπλοκα.
Η επέκταση της
χρήσης του διαδικτύου στην καθημερινότητα
μας και οι δυνατότητες που αυτό δίνει
αποτελεί ένα όπλο πληροφόρησης και
επικοινωνίας που λογικά κάτω από
ορισμένες συνθήκες θα μπορούσε να
οδηγήσει σε πρωτοφανείς πολιτικές και κοινωνικές ανατροπές.
Από την άλλη,
ταυτόχρονα,
η επέκταση της χρήσης του διαδικτύου
στην καθημερινότητα μας δημιουργεί ένα
πλέγμα εγκλωβισμού και ουσιαστικής
αδράνειας απέναντι σε όσα συμβαίνουν
γύρω μας, σε όσα αποδομούν με ταχύτητα
την ίδια μας τη ζωή.
Και βεβαίως δεν
υπάρχει δίλημμα ανάμεσα στην επιλογή
χρήσης της τεχνολογίας ή όχι. Η απάντηση
είναι καταφατική υπέρ της εξέλιξης και
της διεύρυνσης της τεχνολογίας αλλά
και της ολοένα μεγαλύτερης πρόσβασης
της από όλους. Αυτά είναι λυμένα ζητήματα
εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Το μεγάλο και
αξεπέραστο προς το παρόν πρόβλημα είναι
ο στρεβλός τρόπος χρήσης της τεχνολογίας,
του διαδικτύου, της πληροφορίας και της
γνώσης που προσφέρει. Ο τρόπος που έχουμε
υιοθετήσει και
εφαρμόζουμε αντί
να μας ξυπνάει μας αποκοιμίζει, αντί
να μας ενεργοποιεί μας αδρανοποιεί,
αντί να μας φέρνει πιο κοντά στην
συλλογικότητα μας σπρώχνει στον ατομισμό
και την απομόνωση, αντί
να μας βοηθάει στην αυτογνωσία μας
διευκολύνει στην δημιουργία ψεύτικης
εικόνας για τους εαυτούς μας. Δεν φταίει όμως η μπάλα αν δεν ξέρουμε να κλωτσάμε όπως
και δεν φταίει το αυτοκίνητο αν δεν
ξέρουμε να οδηγούμε.
Η εικονική
πραγματικότητα που χτίζουμε καθημερινά
στα κοινωνικά δίκτυα σε σχέση με τους
εαυτούς μας, η δυνατότητα της άμεσης
“επικοινωνίας” με τους διαδικτυακούς
“φίλους”, η ψεύτικη αίσθηση ότι
“συμμετέχουμε” στις εξελίξεις επειδή
υπάρχει “ζωντανή” σύνδεση οπουδήποτε
και οποτεδήποτε, η δυνατότητα να
“διαμαρτυρηθούμε”, να αντιδράσουμε
διαδικτυακά, να συζητήσουμε, να προτείνουμε
και κάποιες φορές να “αναγνωριστούμε”,
μας βολεύει.
Μας βολεύει πολύ περισσότερο από ότι
είμαστε σε θέση να υποψιαστούμε. Είναι
όμως αυτό το βόλεμα ο τάφος της ύπαρξης
μας ως πολιτών. Και δυστυχώς στην
εικονική πραγματικότητα που χτίζουμε
το μόνο στοιχείο που δεν είναι εικονικό
αλλά πραγματικό είναι αυτός ο τάφος.
Είναι καιρός νομίζω
να το πάρουμε αλλιώς. Είναι καιρός να
αγωνιστούμε να βάλουμε στην εξίσωση
την κρίσιμη παράμετρο που λείπει για
να αποκτήσουν όλα ένα νόημα, να πιάσουμε
το νήμα από την αρχή. Είναι καιρός να
θυμηθούμε τη σκέψη και την συνείδηση
και την πολιτική
δράση και πράξη.
Εν αρχή ην η
σκέψη και η συνείδηση. Αποτέλεσμα στην
εξέλιξη της ανθρωπότητας είχε και έχει
μόνο η πολιτική πράξη, πολύ περισσότερο
η συλλογική δράση και πράξη.
Η σκέψη για να
λειτουργήσει απέναντι στις πληροφορίες
και τη γνώση θέλει χρόνο, θέλει ιεράρχηση,
θέλει φίλτρο και επιλογή ανάμεσα στα
σημαντικά και τα ασήμαντα. Η συνείδηση
απαιτεί πριν από όλα αυτογνωσία. Η
πολιτική πράξη και δράση απαιτεί
προσφορά, παρουσία, θυσία, αγώνα, ιδρώτα.
Και όλα αυτά στο πεδίο της αντικειμενικής
πραγματικότητας και όχι στο πεδίο της
εικονικής πραγματικότητας.
Ας κρατήσουμε τον
κόσμο της εικονικής πραγματικότητας
που όλοι μας έχουμε χτίσει. Ας τον κρατήσουμε όμως ως ένα παιχνίδι. Ας το
κρατήσουμε ως αντικαταθλιπτικό αναγκαίο
για να επιβιώσουμε σε αυτό που ζούμε.
Αλλά ταυτόχρονα ας αποφασίσουμε.
Ας αποφασίσουμε
ότι πρέπει να
επιστρέψουμε και να παλέψουμε στον
πραγματικό κόσμο που ασφαλώς είναι πολύ
πιο δύσκολος και απειλητικός από τον
εικονικό. Γιατί σε αυτόν τον πραγματικό
κόσμο θα ζήσουν τα παιδιά μας. Ας τον
κάνουμε λίγο, έστω τόσο δα, καλύτερο.
Ας σκεφτούμε, ας
συνειδητοποιήσουμε, ας δράσουμε λοιπόν.
