...καθρέφτης μας αλλά και καθρέφτης μιας εποχής υπο κατασκευή.
Γέμισε χθες το διαδίκτυο με φωτογραφίες του Αλέξη Τσίπρα στην διαδήλωση διαμαρτυρίας για το συνεχιζόμενο
λουτρό αίματος στη Γάζα. Φορούσε στον ώμο την Παλαιστινιακή μαντήλα και χαμογελούσε. Προφανώς κάποιον ή κάποιους
χαιρετούσε την ώρα που οι φωτογράφοι έκαναν τα κλικ.
Η παλαιστινιακή μαντήλα αποτελεί σήμα κατατεθέν του αγώνα
των Παλαιστινίων, η μαντήλα είναι ένα σύμβολο.
Γεννιόμαστε, ζούμε και πεθαίνουμε μέσα σε σύμβολα. Σύμβολα θρησκευτικά,
οικογενειακά, πολιτικά, εθνικά, καταναλωτικά. Κάποια από τα σύμβολα απλά σηματοδοτούν συμπεριφορές και τρόπο ζωής. Κάποια άλλα χαράζουν
βαθιά συνειδήσεις, σημαδεύουν ζωές, κάποιες φορές πυροδοτούν και απελευθερώνουν κοινωνικές διαδικασίες.
Αισθάνομαι τυχερός που γεννήθηκα σε χρόνους και εποχές που
οι άνθρωποι είχαν την δυνατότητα και τη
βούληση να οριοθετούν και να ξεχωρίζουν τα σύμβολα της καθημερινότητας από τα σύμβολα
ζωής. Υπήρχε ένας αυστηρός κώδικας αξιών
στη χρήση των συμβόλων. Υπήρχε συνειδητή
προσπάθεια να προστατευτούν τα σύμβολα που σηματοδοτούσαν αξίες, αγώνες,
θυσίες, προοπτική. Είτε ήταν εικόνες, είτε σημαίες, είτε πρόσωπα για τα σύμβολα
αυτά ήταν όλοι έτοιμοι να δώσουν και τη
ζωή τους αν έκριναν ότι κάποιοι επιδιώκουν
να τα ευτελίσουν ή να τα εξαφανίσουν.
Υπήρχαν εποχές που ο
σεβασμός στα σύμβολα ήταν αντιστρόφως ανάλογος της χρήσης τους. Όσο πιο μεγάλος ο σεβασμός και η αγάπη στο σύμβολο, όσο πιο μεγάλη η αξία του συμβόλου τόσο και πιο φειδωλή και μετρημένη
η χρήση του. Υπήρχαν εποχές που οι σημαίες ήταν σημαίες ζωής και όχι σημαίες
ευκαιρίας.
Υπήρχαν εποχές που η στάση ζωής και διαχρονική συμπεριφορά
δεν είχε ανάγκη τη χρήση συμβόλων για να δηλώσει αυτό που ο καθένας είναι.
Σήμερα σε ένα κοινωνικό γίγνεσθαι πολτοποιημένο από τον
επικοινωνιακό πληθωρισμό τα πάντα είναι σύμβολα. Και μάλιστα σε μια διαδικασία
που διευκολύνεται διαδικαστικά όσο ποτέ με
τη χρήση της τεχνολογίας όλα είναι το ίδιο.
Στο μίξερ των κοινωνικών δικτύων βλέπει κανείς τα πάντα,
ταυτόχρονα και δίπλα-δίπλα.
Το διαδίκτυο είναι ή μπορεί να γίνει μέσο απελευθέρωσης, γνώσης,
άμεσης δημοκρατίας, έγκαιρης ενημέρωσης. Μπορεί όμως, κι αυτό το βλέπουμε συχνά, να γίνεται το ακριβώς αντίθετο. Μέσο δηλαδή
χειραγώγησης, διαστρέβλωσης υποδούλωσης.
Με αφορμή το αίμα που χύνεται στη Γάζα βομβαρδίζονται τα
κοινωνικά δίκτυα από δηλώσεις ευαισθησίας, συμπαράστασης, αγανάκτησης. Εύκολα
κι απλά με τη κοινοποίηση ενός βίντεο,
μιας αιματοβαμμένης εικόνας, ενός ποιήματος.
Με αυτή την κίνηση θεωρούμε ότι ξεμπερδεύουμε τους λογαριασμούς μας με την συνείδησή μας, με την ιστορία, με το μέλλον που
οικοδομούμε για μας και τα παιδιά μας. Ταυτόχρονα θεωρούμε ότι κατασκευάζουμε
και την εικόνα που θέλουμε να έχουν οι άλλοι
για μας. Όλα αυτά τα θεωρώ θεμιτά και
ανθρώπινα.
Θα πουν κάποιοι ότι ευθύνεται το διαδίκτυο και οι δυνατότητες
που δίνει για την διολίσθηση όλων μας στην ευκολία της κατάχρησης στην σχεδόν
αγοραία χρήση συμβόλων, αισθημάτων, ανθρώπων.
Θα διαφωνήσω απολύτως.
Συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο, είναι η ισοπέδωση αρχών και
αξιών που μας διαπερνάει. Αυτό μας οδηγεί σε αυτές τις συμπεριφορές. Το διαδίκτυο
απλώς διευκολύνει την εκδήλωση του
αξιακού μας κόσμου.
Τα λέω όλα αυτά γιατί η χτεσινή εικόνα του Τσίπρα με την
Παλαιστινιακή μαντήλα στον ώμο πέρασε
αρνητικό μήνυμα. Σε μένα τουλάχιστον. Γιατί είναι ποιοτικά διαφορετικό να φορέσει
την μαντίλα αυτές τις μέρες ο ανώνυμος πολίτης και να μπει στο μετρό στο δρόμο
για τη δουλειά του και άλλο η ειδική αμφίεση σε ειδική συγκέντρωση που θα μεταδοθεί εικόνα. Γιατί είναι άλλο να διαδηλώνουν πολίτες με παλαιστινιακές σημαίες και να θέλουν να δείξουν, γιατί κανείς δεν τους ξέρει, ότι υποστηρίζουν τους Παλαιστίνιους,
και τελείως διαφορετικό ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης να αισθάνεται
την ανάγκη του σημαιοστολισμού για να δηλώσει το υποτίθεται αυτονόητο.
Τελικά η ευθύνη δεν μπορεί παρά να είναι όπως πάντα προσωπική.
Ο καθένας μας βάζει τα όρια και τα κριτήρια.
Προσωπικά επιμένω να βιώνω τη σχέση μου με τα «ιερά» σύμβολα,
όπως κι αν καθορίζει κανείς το «ιερό», με τρόπο παλιό και παραδοσιακό. Δεν θα
μιλήσω αυτές τις μέρες για το αυτονόητο και το αίμα που ρέει στην Παλαιστίνη. Όπως
εδώ και πολλά χρόνια δεν πηγαίνω στην
πορεία του Πολυτεχνείου, όπως και δεν ανεβάζω κάθε τόσο φωτογραφίες του
Ανδρέα ή του Αντώνη Καρρά.
Γιατί το αίμα των αμάχων το έχω αγγίξει, γιατί το φόβο
από την έκρηξη της βόμβας τον έχω νοιώσει, γιατί τον πόνο και την κραυγή των τραυματισμένων
παιδιών τον είδα και τον άκουσα και τον βίωσα τη στιγμή που δημιουργήθηκε. Γιατί δεν έχω λόγους
να δηλώνω ότι αγάπησα τον Ανδρέα και το ΠΑΣΟΚ. Γιατί ξέρω τι και ποιος είμαι.
Κι όποιος τρίτος ενδιαφέρεται πραγματικά να μάθει μπορεί να μάθει. Δεν αισθάνομαι
την ανάγκη να το δηλώνω κάθε τρεις μέρες.
Κυρίως όμως πιστεύω ότι αν πραγματικά έχουμε μέσα μας σύμβολα
ακριβά τότε καλό είναι να μην τα ευτελίζουμε κάθε τόσο και με τέτοια ευκολία στο όνομα της όποιας συγκυριακής σκοπιμότητάς.
Αυτά με την επίγνωση ότι μπορεί και να είμαι 100% λάθος.
